Aanleg & opening
De spoorlijn Utrecht – Hattemerbroek werd op 16 juli 1863 feestelijk geopend, de openstelling voor het publiek volgde pas op 20 augustus daaropvolgend. Na het gereed komen van de spoorbrug over de IJssel volgde op 6 juni 1864 het resterende deel tot Zwolle (zie Station Zwolle: 150 jaar spoor).
Theod. Breijinck, destijds eigenaar van Hôtel de Pays Bas in Kampen (tegenwoordig het gebouw van de Theologische Universiteit aan de Broederweg) exploiteerde vanaf de ingebruikneming van de spoorlijn tot Hattemerbroek op 20 augustus 1863 tot 10 mei 1865 (opening Zwolle – Kampen) een omnibusdienst (ook wel een paardenbus genoemd) tussen Kampen en Hattem. Ter gelegenheid van de opening tot Hattemerbroek vond op 17 juli 1863 in Utrecht een feestmaal plaats, aangeboden door de directie van de NCS, dat 250 couverts telde voor een prijs van fl. 25,- per couvert, tegenwoordig ca. € 260,00 per couvert, een heel bedrag voor een maaltijd. Het feestmaal werd geleverd door de firma Zomerdijk Bussink uit Amsterdam. Het menu telde naast pudding en nougat totaal elf gangen, waaronder op verschillende wijzen klaargemaakte duif, kip, snip, kalkoen en kreeft plus nog meer verfijnde schotels. Maar als men fl. 25,- per couvert rekende moet als verklaring voor deze hoge prijs ook de prijzen van dure wijnen gerekend worden, welke toen bij dergelijke gelegenheden bijna door iedereen gedronken werd.
Tijdens de aanleg van de lijn Zwolle – Kampen had men al met verzakkingsproblemen te kampen als gevolg van de veenachtige ondergrond in de polder Mastenbroek. ‘De ligte veen' die bij het graven van de spoorsloten vrijkwam en in het spoorlichaam verwerkt werd, moest op bevel van de NCS weer verwijderd worden, aangezien dit voor de stabiliteit schadelijk zou zijn. De slechte grondgesteldheid was ook de reden dat de Staatslijn van Zwolle naar Meppel, die aanvankelijk door Mastenbroek zou lopen, aangelegd werd via Staphorst.
Op 22 april 1865 werd op de Kamperlijn de eerste proefrit gehouden en op 5 mei werd de lijn gekeurd en kreeg de NCS toestemming om met de exploitatie te beginnen. Wel werd de opmerking gemaakt dat de ballast van het spoorlichaam evenals die van de hele NCS-lijn alleen maar uit zand bestond, zodat het gevaar van het wegspoelen van het zand en daaropvolgende verzakkingen zeer reëel was. Dat zou geen loze opmerking blijken.
Feestelijke opening
Op 10 mei 1865 werd de spoorlijn feestelijk geopend en kreeg Kampen als tweede stad in Overijssel eindelijk de zo vurig gewenste aansluiting op het ‘groote Europeesche Spoorwegnet’. Het werd een feest zoals in Kampen zelden is geweest. Op verzoek van bewoners van de Mastenbroekerpolder was ter hoogte van ’s Heerenbroek halte Mastenbroek gebouwd en ook deze werd die dag in gebruik genomen. Omdat het Kamper station bij de opening van de lijn nog niet klaar was, werd tijdelijk gebruik gemaakt van een hulpstation. Station Kampen werd op 24 oktober 1865 zonder feestelijkheden in gebruik genomen. De spoorsteiger was in december gereed.
Station Zwolle
In Zwolle was het voorlopig ook nog behelpen met een hulpstation bij de Willemsvaart omdat al vast stond dat de NCS gebruik zou gaan maken van het nog te bouwen SS-station aldaar. In 1868 werd de ‘dienst voor reizigers en bagage’ verplaatst van het hulpstation naar het SS-station. Pas in 1873 volgde ook de verzending van goederen en nog een jaar later tenslotte ook het veevervoer. In Zwolle moest men kopmaken en de locomotief eerst keren op de draaischijf voordat de rit vervolgd kon worden.
Miljoenenbedrag
Omdat Kampen een eindstation was, werd hier net als in Utrecht een depot gevestigd met onder andere locomotief- en rijtuigenloodsen. De totale NCS-lijn vanaf Utrecht tot Kampen had een lengte van 100.912 m en tot op heden wordt deze telling nog steeds langs de hele spoorlijn aangegeven. De totale aanlegkosten bedroegen fl. 768.591,- waarvan de stad Kampen fl. 287.281,83½ voor haar rekening nam, tegenwoordig een miljoenenbedrag.
- Geplaatst op: woensdag, 11 januari 2012
- Bijgewerkt op: maandag, 05 december 2016
Gerelateerde artikelen
De Spoorgallop: de feestelijke opening van de spoorlijnGeschiedenis NCS
