Kasper Haar
Grote kenner van het Kamperlijntje is de in Kampen woonachtige Kasper Haar. Al jaren verdiept hij zich in de geschiedenis van het kortste spoorlijntje van Nederland. Op deze pagina meer over de man die zijn kennis door middel van deze website met u wil delen.
Ik ben geboren in Deventer (1954) en woon in Kampen sinds 1962. Voor mijn gevoel heb ik altijd in Kampen gewoond en voel mij een echte Kampenaar. In het dagelijks leven ben ik opzichter bij MVGM, een grote landelijke verhuurder van onroerend goed. Mijn taak is het controleren van woningen bij mutaties en het controleren en begeleiden van het onderhoud in en aan woningen in een grote regio rond Zwolle. Hiervoor maak ik gebruik van de auto en heb dan ook in mijn dagelijks leven niets met treinen te maken.
Rekedeng
De belangstelling voor treinen had ik echter altijd al wel en deze begon al tijdens mijn studiejaren in Zwolle, begin jaren zeventig vorige eeuw. Ik reisde toen elke dag met de trein op en neer naar Zwolle. Ik heb hierbij vooral herinneringen aan de oude rode dieseleentjes en tweetjes (DE-1 en DE-2) die ronkend tussen Zwolle en Kampen reden, voorzien van sobere blauwe kunstleren banken. Vooral hangend uit de, na eindeloos draaien, geopende ramen of uit de ramen van de deuren in de balkons, kijkend naar de rails en bielzen die onder je door vlogen met het ‘rekedeng’ geluid. Soms opgepropt met warm weer, met alle raampjes open, in een dieseleentje. Ook herinner ik mij, hoewel wij aan de andere kant van Kampen woonden, dat ik in bed het zware geronk van de optrekkende diesels bij vertrek kon horen en ik probeerde het geluid zo lang mogelijk te volgen.
Van de in 1969 geïntroduceerde 8-daagse Tienertoerkaart en de driedaagse Beneluxkaart heb ik veel gebruik gemaakt, zoveel mogelijk kilometers in acht dagen zodat je na acht dagen geen trein meer kon zien. Ik heb er nu spijt van dat ik toen niet of nauwelijks aandacht besteed heb aan de dieselvijf; toen had ik alleen aandacht voor de nieuwe, moderne DE-3 uit 1962.
Begin onderzoek
De belangstelling voor de geschiedenis van de spoorlijnen rond Kampen ontstond in 1993 tijdens het lezen van het boek ‘Rails rondom de Peperbus’ van Jacob H.S.M. Veen, waarin in het kort de geschiedenis van alle spoorlijnen in en rond Zwolle beschreven wordt. Het was allemaal nieuw voor mij: een spoorlijn van Kampen naar Hattem met station Kampen Zuid, halte Mastenbroek en de ontstaansgeschiedenis van al deze spoorlijnen. Er kwamen steeds meer vragen op, onder andere waar heeft dit allemaal gelegen? Ik besloot tijdens de zomervakantie in 1993 op een middag een antwoord op al deze vragen te krijgen bij het Gemeentearchief (nu Stadsarchief) in Kampen. Daar adviseerde Theo van Mierlo mij eerst maar in de oude Kamper Couranten te kijken. Het werd mij al gauw duidelijk dat dit niet in één middag lukte; het gevolg was dat ik alleen al twee jaar lang elke donderdagavond krantenartikelen heb bekeken, vanaf 1845 tot de jaren tachtig vorige eeuw, later aangevuld tot heden.
Eerste boek
In mei 1995 werd ik onverwachts door Freek Pereboom van de IJsselakademie benaderd en gevraagd een artikel te schrijven over het Kamperlijntje voor het nieuwe boek ‘Omarmd door IJssel en Zwartewater’ dat begin 1995 zou verschijnen. Wat wist ik van het Kamperlijntje, alleen wat ik in de kranten gevonden had. Gelukkig kreeg ik van hem toegangsnummers van archiefstukken in het Rijksarchief in Den Haag, die allemaal nog geraadpleegd moesten worden. De hele zomervakantie heb ik eraan besteed om dagelijks naar Den Haag te reizen, stukken te raadplegen en deze vervolgens ’s avonds weer uit te werken. Wat een schat aan gegevens kreeg ik daar te pakken, een hele wereld ging open! In augustus 1994 was ik al zover dat ik een redelijk uitgebreid artikel kon schrijven. Het boek verscheen in januari 1994 met steun van het waterschap IJsseldelta en is nog steeds verkrijgbaar.
Reeks artikelen
Ik had de smaak te pakken en ben nog ruim tien jaar intensief doorgegaan met het onderzoek, zowel in Kampen als in diverse Rijksarchieven in het hele land. Overal heb ik kopieën van gemaakt, zodat ik nu 27 ordners vol gegevens heb over de spoorlijnen naar Kampen, plus de nodige boeken. In 1997 heb ik een zeer uitgebreid artikel geschreven in de Kamper Almanak 1998 over ‘De geschiedenis van de spoorlijn Hattem-Kampen’. Deze was nog nooit eerder beschreven. Een voor mij zeer waardevol artikel die al mijn vragen met betrekking tot deze spoorlijn heeft beantwoord. Ook in De Panne (van de historische vereniging) zijn diverse artikelen over de Kamper spoorlijnen verschenen. In 2000 volgde een zeer uitgebreid artikel over alle Kamper spoorlijnen, met veel foto’s, onder de titel ‘Sporen naar Kampen ‘ in het jaarboek in de serie Spoor & Trein , deel 11, uitgegeven door De Alk in Alkmaar. Rond de presentatie van dit boek werd een grote zomerexpositie over de Kamper spoorlijnen in het Frans Walcate Archief gehouden.
Kamper Almanak
In 2004 volgde een artikel in de Kamper Almanak 2004 over ‘De Halte Mastenbroek en haar bewoners’. De geschiedenis van deze bewoners en vooral de familie Kampen heb ik zeer uitgebreid onderzocht en ik ben blij dat naar aanleiding hiervan een straat in de nieuwe wijk Stationskwartier bij station Kampen Zuid genoemd wordt naar Elisabeth Kampen, de eerste vrouwelijke haltechef in Nederland. In 2010 heb ik meegewerkt aan de Canon van Kampen en een artikel geschreven met de titel ‘Het einde van de wereld’, een uitgave gecombineerd met de Kamper Almanak 2010. Uiteraard heb ik de geschiedenis en de bouw van de Hanzelijn op de voet gevolgd. Ter gelegenheid van de opening van deze spoorlijn, op 6 december 2012 heb ik op verzoek van de Historische Vereniging voor de IJsseldelta Jan van Arkel een boekje geschreven ‘Sporen naar Kampen’, waarin ik alle vier Kamper spoorlijnen heb beschreven. Ook in de Kamper Almanak 2013 wordt de geschiedenis van de Hanzelijn, maar dan uitvoerig, beschreven.
Wat mij altijd geboeid heeft tijdens mijn onderzoek naar de geschiedenis van de Kamper spoorlijnen, zijn de menselijke aspecten die hierbij een grote rol gespeeld hebben. Zo wilde Kampen aan het begin van de negentiende eeuw af van haar imago als ‘een doode stad’ in een uithoek van de provincie, alleen via de IJssel goed bereikbaar. Men wilde in Kampen iets terug winnen van de oude allure van de machtige Hanzestad. De stad lag volgens het toenmalige gemeentebestuur aan de meest natuurlijke route via de Noord- en Zuiderzee van Engeland naar Duitsland. De goederenoverslag in Kampen en het verdere vervoer per trein richting Duitsland zou Kampen uit zijn isolement kunnen verlossen. Men had hiervoor enorme bedragen over. Toen dat tot grote teleurstelling van de stad niet lukte via de NCS-lijn Zwolle–Kampen, probeerde men het begin twintigste eeuw via de linker IJsseloever met een spoorlijn naar Hattem, richting Apeldoorn – Dieren – Arnhem. Diverse ruzies tussen het gemeentebestuur van Kampen en de NCS, later NS waren het gevolg, waaraan vaak de rechter te pas moest komen en.... Kampen won! Toch moesten ze steeds met elkaar verder, Kampen en de NCS/NS. Het was zoals een redacteur bij het 75-jarig bestaan van het Kamperlijntje schreef: ‘Bij elkaar deugen ze niet, maar van elkaar meugen ze niet’. Eigenlijk is de Hanzelijn de lijn die men in de negentiende eeuw voor ogen had, echter nu, ondanks de aanleg van de Zuiderzeehaven, zonder goederenoverslag.
Kortste lijntje
Het Kamperlijntje is de kortste zelfstandige spoorlijn voor passagiersvervoer in Nederland, slechts 13 km lang, maar de lijn kent een rijke en boeiende geschiedenis. Vaak zullen er vergelijkingen mogelijk zijn met de geschiedenissen van andere, grotere spoorlijnen, toch blijft het Kamperlijntje uniek en heeft het ‘treintien’ bij de Kamper reizigers een speciaal plaatsje in hun hart gekregen. Niet voor niets stond onlangs in de krant: ‘Klant knuffelt het Kamperlijntje’, waarbij de lijn vier sterren en het ongekend hoge rapportcijfer 7.7 kreeg, de hoogste waardering van alle regionale treindiensten in ons land!
De verbouwing tot tramlijn is niet doorgegaan, persoonlijk was ik daar ook geen voorstander van. In het najaar van 2013 hebben zowel provincie Overijssel als de gemeente Zwolle en Kampen het besluit genomen de spoorlijn in stand te houden en in 2017 te elektrificeren en de bouw van halte Zwolle Stadshagen. De halfuurdienst blijft gehandhaafd doordat men dan met sneller elektrisch materieel harder gaat rijden (140 km/h). Dit heb ik begin 2013 aan de provincie voorgesteld en ik ben blij dat dit besluit genomen is en de spoorlijn zo gehandhaafd blijft.
In de toekomst komen er nog drie haltes bij en wordt de spoorlijn gedeeltelijk verdubbeld met passeersporen. Zo blijft het Kamperlijntje bestaan en gaat een nieuwe toekomst tegemoet. Wat er ook gebeurt, in deze website blijft het Kamperlijntje sowieso springlevend en de website wordt voortdurend uitgebreid met nieuwe informatie en fotomateriaal. Ik hoop dat u als bezoeker net zo onder de indruk raakt van de rijke geschiedenis van dit kortste lijntje van Nederland.
- Geplaatst op: dinsdag, 07 februari 2012
- Bijgewerkt op: maandag, 17 december 2018
