De stoomtramlijn Elburg-Wezep-Kampen

1a. Wandelende dames (onder andere Van der Weerd) rusten uit op de spoorbrug over De Riette

5. Elburg ca. 1930, tramremise met rechts de locomotiefloods in het midden de rijtuigenloods en links het dienstgebouw

6a. Elburg 2008 voormalige tramremise

7h. Elburg, trambaan richting Beek(straat)

8c. Elburg, ansichtkaart van tram op Goorpoortbrug

Dit had als gevolg dat veel dorpen en steden op afstand werden gepasseerd, bij Harderwijk een bijna haakse bocht gelegd moest worden en de Zuiderzeestraatweg drie maal werd gekruist. Ook de plaatsen Doornspijk, Elburg en Oldebroek die in eerste instantie aan de lijn zouden komen te liggen, werden niet aangedaan, omdat men liever de op afstand gelegen goedkope bos- en heidegronden aankocht; dit tot grote teleurstelling van deze gemeenten. Om te voorkomen dat ze in een isolement zouden raken, maakten zij plannen voor de aanleg van een stoomtramweg van Nunspeet via Elburg, Oldebroek, Wezep naar Kampen. In Nunspeet zou een aansluiting komen op de NCS-lijn.

Burgemeesters grijpen in
De beoogde lijn naar Kampen had veel voordelen. De stad had goede onderwijsvoorzieningen en veel en druk bezochte markten. Het duurde nog tot 1881 voordat het plan werd ingediend, maar het strandde in 1886 in de Kamper gemeenteraad vanwege de niet al te rooskleurige financiële positie van de gemeente. Ook de overige betrokken gemeentes gingen niet akkoord met een rentegarantie. Pas in 1898 kwam er een nieuw plan door initiatieven van de burgemeesters van Elburg, Oldebroek en Doornspijk. Deze plaatsen dreigden steeds verder in een isolement te geraken en gehoopt werd dat een spooraansluiting de handel en groei zou bevorderen.

Plan

Het burgemeestersplan voorzag in een aansluiting op de NCS-spoorlijn in Nunspeet en bij Hattemerbroek en door toepassen van normaalspoor zou de tram ook Zwolle kunnen bereiken. Men zocht contact met de NCS en deze voelde wel wat voor dit plan. In Kampen ontstond onrust over de mogelijke nieuwe verbinding van de Veluwe met Zwolle. De gemeente was bang dat alle handel met Kampen zich zou gaan verplaatsen naar Zwolle zodra de lijn een feit zou zijn. Het gemeentebestuur verzocht de minister geen concessie te verlenen, voordat ook een zijlijn van Wezep naar Kampen in de plannen was opgenomen.

Kosteloos

Intussen werd de HSM ook bij de plannen betrokken, omdat vooral Zwolle bang was dat de NCS een te grote invloed zou krijgen op de verbindingen naar Zwolle. De NCS kwam met een nieuw voorstel, namelijk om een concessie aan te vragen voor de stoomtramweg van Nunspeet tot Hattemerbroek, waarbij men geen subsidie zou aanvragen bij de rijksoverheid of de provincie. De aanleg zou dan worden uitgevoerd door de Nederlandsche Buurtspoorweg Maatschappij (NBM), een dochteronderneming van de NCS. Hoewel de NCS het nut van een lijn Kampen-Wezep zeer betwijfelde, was zij toch bereid deze aan te leggen, onder voorwaarde dat de gemeente Kampen bereid was mee te werken aan wijzigingen in de bestaande overeenkomsten over de lijn Zwolle-Kampen en ook de gronden kosteloos ter beschikking zou stellen.

Opening lijn

Op 6 juli 1907 verleende de minister aan de NBM de concessie, met de verplichting ook de zijtak Wezep-Kampen aan te leggen. Deze zou uiterlijk binnen een jaar na de ingebruikneming van de lokaallijn Hattem-Kampen gereed moeten zijn en vanaf De Zande tot Kampen gebruik maken van het lokaalspoor. Op 2 mei 1908 werd de stoomtramlijn Nunspeet-Elburg-Zwolle geopend. De tramlijn lag voor een groot gedeelte op of langs de Zuiderzeestraatweg. Op 7 juli 1914 werd met de aanleg van de zijlijn Wezep-Kampen begonnen. De westelijke berm langs de Kamperstraatweg mocht kosteloos gebruikt worden; wel moest men rekening gehouden worden met de in de berm gelegen drinkwaterbuizen tussen Wezep en Kampen.



Onteigeningen waren daardoor niet nodig. In feite was het nieuwe spoor één lang recht stuk, eentonig en daarom door de Kampenaren het gebed zonder eind genoemd.

• Geplaatst op: woensdag, 27 februari 2013
• Bijgewerkt op: woensdag, 31 juli 2019

Gerelateerde artikelen